Tết Đoan Ngọ hay còn được biết đến với tên gọi Tết diệt sâu bọ hay tết nửa năm. Đât là một trong những ngày lễ quan trọng trong năm của người Việt Nam theo phong tục từ xa xưa. Vậy hãy cùng mình tìm hiểm xem ngày đặc biệt này là gì, ý nghĩa và nguồn gốc từ trước như thế nào ở ngay bên dưới đây.
1. Tết Đoan Ngọ là gì?
Tết Đoan Ngọ là một dịp đặc biệt của người dân tại Việt Nam diễn ra vào ngày mùng 5/5 Âm lịch hàng năm. Nhiều người còn gọi ngày này là Tết Đoan Dương. Tên gọi Đoan Ngọ có ý nghĩa là bắt đầu giữa trưa, còn Dương là khí dương, thể hiện sự khởi nguồn trong lúc khí dương đang thịnh.
Ngoài tên gọi Tết Đoan Dương, ngày Tết này còn được biết đến với cái tên khác là “Tết giết sâu bọ” ở Việt Nam và cũng được tổ chức ở các nước lân cận như: Trung Quốc, Triều Tiên và Hàn Quốc. Điều này cho thấy Tết Đoan Ngọ là một phong tục của chung khu vực Á Đông. Ngày này có liên quan đến quan niệm về sự tuần hoàn thời tiết của năm của người dân.
2. Tết Đoan Ngọ 2024 là ngày nào Dương lịch? Đếm ngược
Theo lịch Âm, Tết Đoan Ngọ 2024 sẽ rơi vào ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch, tức là vào ngày thứ Năm, ngày 10/6/2024. Và tính từ ngày hôm nay thì chúng ta còn khoảng 4 ngày nữa thôi là đến ngày Tết Đoan Ngọ. Cùng đếm ngược ngay dưới đây:
3. Nguồn gốc ngày Tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ có nguồn gốc và ý nghĩa khác nhau tại các nước Á Đông. Trong khi Tết Đoan Ngọ ở Trung Quốc bắt nguồn từ lòng thần tưởng niệm vị đại thần Khuất Nguyên thì ở Việt Nam, Tết Đoan Ngọ xuất phát từ thói quen diệt trừ sâu bọ gây hại cho mùa màng và cầu mong những điều tốt đẹp, an lành về sau.
Theo truyền thống dân gian Việt Nam, vào ngày Tết Đoan Ngọ, người ta thường tắm rửa bằng nước lá trầu để đuổi đi tà ma và sử dụng các loại thảo dược để gia tăng sức khỏe. Ngoài ra, người dân còn còn thực hiện các nghi thức cúng kiếng và chuẩn bị các mâm cỗ để diệt trừ sâu bọ và cầu mong một mùa màng mới bội thu, hạnh phúc và an lành.
4. Ý nghĩa ngày Tết điệt sâu bọ
Đây không chỉ là dịp tiêu diệt sâu bọ phá hoại mùa màng mà người Việt còn xem Tết Đoan Ngọ là thời điểm để xua tan bệnh tật trong giai đoạn chuyển mùa.
Theo quan niệm cổ xưa, hệ tiêu hóa của con người thường chứa các loại ký sinh gây hại khó tiêu diệt. Tuy nhiên, vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch, các loại ký sinh này thường trồi lên. Vì thế, con người cần ăn những thức ăn có vị chua và chát để loại bỏ chúng ra khỏi cơ thể.
5. Phong tục cúng Mùng 5 tháng 5 (Tết Đoan Ngọ) ở Việt Nam
Vào ngày Tết Đoan Ngọ, việc cúng kiếng là rất quan trọng và được xem là phong tục không thể thiếu. Dưới đây chính là những gợi ý về mêm cúng cho các gia chủ.
5.1. Lễ Gia Tiên
Mâm cúng Tết Đoan Ngọ cho Lễ Gia Tiên sẽ gồm có các món sau:
- 1 mâm cơm chay
- Những loại xôi chay và bánh chay
- 3 chén rượu gồm các màu đỏ, vàng, trắng. Có pha một tí hùng hoàng trong rượu
- 9 bông đồng tiền đỏ được cài trên mâm trái cây
- 3 chén trà với 3 vị khác biệt với vàng thỏi, vàng thuyền và vàng lá
- Mâm trái cây ngũ sắc có đầy đủ các vị: chua, đắng, cay, mặn ngọt
- Có thể mua thêm giấy tiền vàng mã
5.2. Lễ cầu xin Ngọc Hoàng Đại Đế và Thần Tiên
Mọi người để mâm cúng Lễ cầu xin Ngọc Hoàng Đại Đế và Thần Tiên ở ngoài trời và đặt quay theo chiều hướng Nam. Dưới đây là những thứ cần chuẩn bị trên mâm cúng:
- Bàn cúng có trải 1 tấm vải đỏ lớn
- Mâm trái cây ngũ sắc có đầy đủ 5 vị: chua, đắng, cay, mặn ngọt
- Một vài thứ bánh chay, 1 mâm xôi
- 3 chén rượu gồm các màu đỏ, vàng, trắng. Có pha một tí hùng hoàng trong rượu
- 9 bông đồng tiền đỏ được cài trên mâm trái cây
- 1 cái lọng đỏ viền vàng
- 5 chén trà với 5 vị khác biệt với vàng thỏi, vàng thuyền và vàng lá
6. Mùng 5 tháng 5 ăn gì để gặp may mắn?
Những món ăn truyền thống như cơm rượu, bánh tro, trái cây, thịt vịt, chè trôi nước và chè kê thường được thưởng thức trong ngày Tết Đoan Ngọ tại Việt Nam. Chúng được coi là những thức ăn có tính giải độc, tăng cường sức khỏe và cũng đem về tài lộc, may mắn nếu xét theo tâm linh.
Cơm rượu hay nếp cẩm thường được coi là món đặc sản mỗi nhà vào ngày Tết Đoan Ngọ với vị chua, cay và chát nhẹ, có tác dụng làm sạch đường ruột và tiêu diệt các loại kí sinh trùng phát triển trong cơ thể. Bánh tro là một món ăn khác cũng rất phổ biến vào ngày này. Bánh có hương vị đặc trưng của nước tro và lá chuối với nhân bên trong.
Trái cây cũng được coi là món không thể thiếu trong ngày Tết diệt sâu bọ. Ngoài ra, thịt vịt cũng là món ăn được ưa chuộng bởi món này có tính mát và giải nhiệt trong những ngày nóng oi bức. Chưa hết, chè trôi nước và chè kê là hai món ăn truyền thống của người Việt vào ngày Tết Đoan Ngọ mang đậm nét văn hóa và truyền thống nền ẩm thực nước ta.
7. Các hoạt động truyền thống trong dịp mùng 5 tháng 5
Trong ngày Tết Đoan Ngọ, ngoài các món ăn truyền thống, người Việt còn có nhiều phong tục và tín ngưỡng khác nhau tùy theo văn hóa các vùng. Trong đó, việc tắm lá và xông nhà cũng là một phần không thể thiếu trong ngày này. Theo tín ngưỡng dân gian, khi chúng ta tắm lá và xông nhà thì sẽ loại bỏ các tà khí và tăng cường sức khỏe cho cả gia đình.
Ngoài ra, nhiều người cũng cúng cầu an vào dịp Tết Đoan Ngọ. Đây là lúc khí dương mạnh nhất trong năm nên được cho là thích hợp để cầu mong có được sức khỏe, may mắn và thành công trong cuộc sống. Bên cạnh đó, nhiều người còn tin rằng việc hái thuốc và mua xương rồng để tránh tà ma cũng là một phương pháp bảo vệ sức khỏe và tài lộc cho gia đình.
8. Tổng hợp những lời chúc Tết Đoan Ngọ 2024 hay nhất
Vào dịp Tết Đoan Ngọ, nhiều người trong các gia đình cùng ngồi lại với nhau để chúc nhau thật nhiều sức khỏe và gặp may mắn. Dưới đây là các lời chúc bạn không thể bỏ qua:
- Chúc mọi người có một ngày Tết Đoan Ngọ mãi luôn hạnh phúc, tràn đầy năng lượng và gặp nhiều may mắn cũng như được đoàn tụ bên gia đình của mình.
- Chúc toàn bộ các bạn có thật nhiều sức khỏe, có một vụ mùa mới gặt hái bội thu và diệt được càng nhiều sâu bọ càng tốt nhé.
- Chúc mọi người một ngày Mùng 5 tháng 5 thật ấm áp và hạnh phúc. Đừng quên thưởng thức món cơm rượu để diệt được thật nhiều sâu bọ trong cơ thể và mãi luôn khỏe mạnh nhé.
9. Phong tục mùng 5 tháng 5 ở các nước khác
Tại Trung Quốc, Tết Đoan Ngọ diễn ra vào ngày 5 tháng 5 âm lịch hay còn gọi là Tết Trùng Ngũ vì sự trùng hợp của hai con số 5. Lễ hội này được tổ chức rất trang trọng với những hoạt động như đua thuyền rồng, làm túi thơm, làm đèn lồng và trang trí nhà cửa.
Ở Nhật Bản, ngày lễ này được xem như ngày hội của các bé trai. Các gia đình treo cờ cá chép, biểu tượng của sức khỏe và trí tuệ để cầu chúc con cái họ thành đạt. Ngoài ra, người Nhật còn thờ cúng và thưởng thức bánh mochi trong dịp này.
Tại Hàn Quốc, Tết Đoan Ngọ hay Dano là một trong 3 lễ hội truyền thống lớn nhất trong năm. Ngày này mang đậm nét văn hóa và phong tục cổ truyền. Đây là dịp để gia đình sum họp và tiếp nối những giá trị truyền thống. Phụ nữ và trẻ em thường tắm gội bằng lá cây diên vĩ, chơi các trò chơi dân gian và mặc trang phục truyền thống vào ngày này.
10. Giải đáp các thắc mắc liên quan về ngày Tết Đoan Ngọ
Sau khi biết thêm nhiều điều hay ho ở trên, chắc hẳn nhiều bạn vẫn còn thắc mắc vài điều về ngày Tết Đoan Ngọ. Cùng giải đáp ngay dưới đây nhé.
10.1. Nên làm gì vào Tết diệt sâu bọ để gặp nhiều may mắn?
Để tích trữ phúc khí, tài lộc trong ngày Tết Đoan Ngọ, người Việt còn có nhiều hoạt động khác nhau như: treo xương rồng trước cửa, quét dọn nhà cửa, mang theo nắm hương bên mình, tắm rửa, gội đầu bằng thảo mộc, thực hiện nghi thức diệt sâu bọ bằng cách ăn thức ăn, phóng sinh và đi hái thuốc,… Những hoạt động này nhằm thể hiện sự quan tâm đến sức khỏe và vận may trong cuộc sống của người Việt Nam.
10.2. Vì sao Tết Đoan Ngọ còn được xem là ngày Tết diệt sâu bọ?
Từ xưa tới nay, sâu bọ đã trở thành nỗi ám ảnh của nông dân khi chúng liên tục oanh tạc và phá hủy cây trồng, khiến cho mùa màng thất bát. Tuy nhiên, một ngày kia, có một ông lão lạ mặt xuất hiện và tự xưng là Đôi Truân từ miền khác đến để giúp đỡ người dân.
Ông lão này đã chỉ cho các nông dân cách để diệt sâu bọ một cách đơn giản và hiệu quả hơn là mỗi nhà lập một đàn cúng gồm bánh gio (tro) và trái cây và vận động thể dục trước nhà trong khi cúng. Ngay lập tức, người dân đã làm theo và chỉ trong một thời gian ngắn là sâu bọ đã té ngã rồi biến đi mất.
Từ đó, nông dân đã tôn vinh ngày này như một ngày Tết diệt sâu bọ. Hiện nay, Tết diệt sâu bọ vẫn được tổ chức rất chu đáo tại các làng quê Việt Nam và đó là một phần không thể thiếu trong văn hóa nông nghiệp của đất nước chúng ta.
10.3. Tại sao Tết Đoan Ngọ lại là ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch?
Theo TS. Trần Long của trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM), người Việt Nam xưa theo truyền thống đã đón Tết vào tháng 11 Âm lịch, hay còn gọi là tháng Tí. Do đó, tháng 5 Âm lịch cũng là thời điểm giữa năm và vừa kết thúc mùa Chiêm và bước vào mùa Mùa. Đây đã trở thành thời điểm để người dân tổ chức lễ cúng tạ ơn trời đất, tổ tiên và ăn mừng một mùa vụ thành công.
Theo giải thích của TS. Long, từ “Đoan” có nghĩa là bắt đầu, “Ngọ” chỉ thời gian giờ ngọ. Đó là thời điểm nóng nhất trong ngày (từ 11 giờ đến 13 giờ chiều). Vì vậy, từ Đoan Ngọ có thể được hiểu là “ngày đầu tiên trong chuỗi các ngày nóng nhất của năm”. Do nông dân trồng lúa nước phải chú ý đến thời tiết và phải có kế hoạch trồng trọt phù hợp nên Lễ Diệt Sâu Bọ đã được ra đời với ý nghĩa to lớn.
10.4. Vào ngày Tết diệt sâu bọ kiêng gì để tránh xui xẻo?
Vào ngày Tết Đoan Ngọ, mọi người cần kiêng một số việc để tránh gặp vận xui như: tránh soi gương sau nửa đêm, tránh dừng chân ở những nơi âm u, thiếu sáng, tránh làm rơi hay mất tiền và kiêng để dép lộn xộn,…
Những điều này là để thể hiện sự tôn trọng và cẩn trọng của người dân đối với tâm linh và vận khí trong cuộc sống. Tuy nhiên, chúng cần lưu ý rằng những quan niệm này chỉ mang tính chất tín ngưỡng và không có căn cứ khoa học. Việc tuân thủ những quan niệm này là do sự tôn trọng và tin tưởng của từng người và không bắt buộc phải tuân theo 100%.
10.5. Tết Đoan Ngọ có được nghỉ làm hưởng lương không?
Tại Việt Nam, Tết Đoan Ngọ không phải là ngày nghỉ lễ chính thức theo quy định của nhà nước. Vì vậy người lao động thường không được nghỉ làm hưởng lương vào ngày này.
11. Tổng kết
Hy vọng bài viết Tết Đoan Ngọ là gì? Ý nghĩa, các nét đặc trưng của phong tục ở trên cũng đã giúp cho mọi người hiểu được mọi thứ về ngày đặc biệt này. Chúc các bạn có một ngày Tết Đoan Ngọ thật vui vẻ và ấm áp bên gia đình nhé.
Đừng quên liên tục dõi theo kênh Dchannel thuộc hệ thống cửa hàng Di Động Việt để cập nhật hết toàn bộ các thứ về công nghệ hiện nay nhé. Xin gửi lời cám ơn sâu sắc tới các bạn vì đã dành ít phút đọc bài viết này của mình.
Hãy cùng đến với không gian trải nghiệm và mua sắm các thiết bị công nghệ đỉnh cao tại Di Động Việt để được “CHUYỂN GIAO GIÁ TRỊ VƯỢT TRỘI”. Với tiêu chí này, hệ thống cửa hàng luôn tự hào mang đến cho quý khách những sản phẩm với giá siêu hời kèm với rất nhiều ưu đãi hấp dẫn với thời gian, số lượng có hạn. Đừng bỏ qua cơ hội “có một không hai” này nhé!
Xem thêm:
- Tết Hàn Thực là Tết gì? Tết Hàn Thực 2023 sẽ được diễn ra ngày mấy?
- Tết Nguyên Đán là gì? Nguồn gốc và ý nghĩa của dịp Tết Nguyên Đán là như thế nào?
Di Động Việt
