Android, ra đời vào năm 2008 như một làn gió mới trong thị trường smartphone với triết lý mã nguồn mở, đã phát triển thành hệ điều hành di động phổ biến nhất thế giới với hơn 3 tỷ thiết bị hoạt động. Ban đầu, Google quảng bá Android như một nền tảng mở, nơi các nhà sản xuất thiết bị có thể tự do tùy biến, các nhà phát triển không bị ràng buộc vào một kho ứng dụng duy nhất, và người dùng có quyền kiểm soát cao đối với thiết bị của mình. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, ngày càng có nhiều lo ngại về việc Google đang dần “đóng” hệ sinh thái Android, biến nó thành một nền tảng mà Google kiểm soát toàn diện.
1. Google đang “đóng” dần Android
Mã nguồn mở vẫn là nền tảng cơ bản của Android (AOSP – Android Open Source Project), nhưng phần lớn các tính năng thực sự quan trọng đã được Google chuyển vào Google Mobile Services (GMS) – một gói dịch vụ độc quyền. GMS bao gồm các ứng dụng và dịch vụ thiết yếu như Google Play Store, Google Maps, Gmail và Play Services. Không có GMS, một thiết bị Android sẽ thiếu đi phần lớn các chức năng mà người dùng mong đợi từ một smartphone hiện đại.

Để có được giấy phép sử dụng GMS, các nhà sản xuất thiết bị phải tuân thủ một loạt các điều kiện do Google đặt ra, bao gồm yêu cầu về vị trí đặt các ứng dụng Google trên màn hình chính, giới hạn về cách thức tùy biến giao diện, và thậm chí các hạn chế về việc phát triển các thiết bị chạy các phiên bản Android không chính thức. Huawei là ví dụ điển hình về việc một công ty có thể gặp khó khăn như thế nào khi không có quyền truy cập vào GMS – dù vẫn sử dụng phiên bản mã nguồn mở của Android, các thiết bị của Huawei vẫn khó có thể cạnh tranh ngoài thị trường Trung Quốc do thiếu các dịch vụ Google thiết yếu.
2. Kho ứng dụng bên ngoài ngày càng khó tồn tại
Mặc dù về mặt kỹ thuật, Android cho phép cài đặt các ứng dụng từ bên ngoài Google Play Store (sideloading), nhưng thực tế ngày càng trở nên khó khăn hơn. Google đã tăng cường các cảnh báo bảo mật khi người dùng cố gắng cài đặt ứng dụng từ bên ngoài, thậm chí chặn hoàn toàn việc cài đặt trong một số trường hợp thông qua Play Protect – một tính năng bảo mật của Google.

Các kho ứng dụng thay thế như Samsung Galaxy Store, Amazon Appstore, F-Droid hay Huawei AppGallery vẫn tồn tại, nhưng số lượng và chất lượng ứng dụng trên đó không thể so sánh với Play Store. Hầu hết các nhà phát triển ứng dụng lớn đều ưu tiên Google Play Store vì tiềm năng tiếp cận lượng người dùng lớn hơn và các công cụ phát triển, thanh toán được tích hợp sẵn. Ngoài ra, việc phân phối ứng dụng qua nhiều kho ứng dụng khác nhau tạo ra gánh nặng phát triển và bảo trì đáng kể, khiến nhiều nhà phát triển nhỏ không thể theo đuổi chiến lược này.
3. Những thay đổi tại EU: Ánh sáng cuối đường hầm?
Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA) của Liên minh Châu Âu đang buộc Google phải mở cửa Android tại thị trường EU. Theo DMA, Google phải cho phép các kho ứng dụng thứ ba hoạt động dễ dàng hơn, cho phép người dùng gỡ bỏ các ứng dụng Google được cài đặt sẵn, và cho phép các nhà phát triển sử dụng phương thức thanh toán thay thế mà không phải trả phí hoa hồng cho Google.

Đáp lại, Google đã đưa ra một loạt thay đổi đáng kể tại EU, bao gồm giới thiệu các tùy chọn trình duyệt và công cụ tìm kiếm mặc định, cho phép cài đặt kho ứng dụng thay thế dễ dàng hơn, và giảm phí hoa hồng cho các giao dịch trong ứng dụng khi nhà phát triển sử dụng hệ thống thanh toán của riêng họ. Epic Games, nhà phát triển Fortnite, đã nhanh chóng tận dụng những thay đổi này để ra mắt Epic Games Store trên Android tại EU – một bước đi mà trước đây không thể thực hiện được do các hạn chế của Google.
Kết luận: Con đường phía trước cho Android
Android ngày nay chắc chắn đã xa rời triết lý mã nguồn mở ban đầu của mình. Mặc dù nền tảng cốt lõi vẫn là mã nguồn mở, nhưng trải nghiệm Android thực tế mà hầu hết người dùng biết đến đã trở thành một hệ sinh thái khép kín do Google kiểm soát. Các quy định mới như DMA tại EU đang tạo ra một số thay đổi tích cực, nhưng vẫn còn quá sớm để đánh giá liệu những thay đổi này có đủ để khôi phục bản chất mở ban đầu của Android hay không.
Thách thức lớn nhất đối với sự mở của Android không chỉ là các chính sách của Google mà còn là thói quen và kỳ vọng của người dùng. Sau nhiều năm quen thuộc với các dịch vụ Google, người dùng có thể không sẵn sàng chuyển sang các giải pháp thay thế, ngay cả khi các rào cản kỹ thuật được dỡ bỏ. Tương lai của Android với tư cách là một nền tảng mở sẽ phụ thuộc vào sự cân bằng giữa lợi ích kinh doanh của Google, áp lực từ các cơ quan quản lý, và nhu cầu thực sự của người dùng về một hệ sinh thái di động cạnh tranh và đa dạng hơn.
Cảm ơn bạn đã đọc bài viết, chúc bạn có một ngày vui vẻ. Đừng quên đăng ký kênh Dchannel để nhận được thông tin công nghệ mới nhất và chính xác mỗi ngày. Nếu bạn cần mua sản phẩm công nghệ, điện thoại, MacBook, phụ kiện, hãy ghé Di Động Việt để trải nghiệm dịch vụ mua sắm công nghệ hàng đầu.
Nguồn: Tổng hợp
Xem thêm:
- Những hệ điều hành di động “khai sinh rồi chết yểu” trong bóng tối của Android và iOS
- Google tung bản cập nhật Android Auto 13.9 chỉ sau vài ngày ra mắt
- Android 15 có gì mới? Và những nâng cấp đáng mong chờ
- Amazon Appstore dừng hoạt động trên Android: Kết thúc một kỷ nguyên
Di Động Việt